အရက္စြဲျခင္းအတြက္ ကုသနည္းအသစ္

ပိုလန္ႏိုင္ငံ၊ ၀ါေဆာ႐ွိ Nencki အင္စတီက်ဴမွ သုေတသီေတြက အရက္စြဲျခင္းေနာက္ကြယ္က ျဖစ္စဥ္ အသစ္တစ္ခုကို ေတြ႕႐ွိခဲ့ၿပီး Biology Psychiatry မွာ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ ျပခဲ့ပါတယ္။ လူေတြအရက္စြဲတာကို ကုသဖို႔အတြက္ ေဆးေတြစဥ္းစား တဲ့အခါ ပထမဆံုးစဥ္းစားတာက အရက္ေသာက္ရာမွ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ ဓာတုအခ်က္ျပမႈေတြကို ပိုၿပီးလံႈ႕ ေဆာ္ဖုိ႔ ဒါမွမဟုတ္ တားဆီးဖို႔ စ သျဖင့္ စဥ္းစားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပ မယ့္ ယခုသုေတသနကေတာ့ အာ႐ံု ေၾကာဆဲလ္ေတြကို ၀န္းရံထားတဲ့ ပ႐ို တင္းကြန္ယက္ေတြကို ေျပာင္းလဲေစ ၿပီး ဦးေႏွာက္လံႈ႕ေဆာ္မႈကို ေျပာင္းလဲ ေစမယ့္ ျဖစ္စဥ္ကို အဓိကထား သုေတသနလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အာ႐ံု ေၾကာဆဲလ္ေတြကို ၀န္းရံထားတဲ့ ပ႐ို တင္းကြန္ယက္ကိုmatrix-metall oproteinase 9 (MMP-9) အင္ဇိုင္း က ထိန္းညိွေပးပါတယ္။

သုေတသန မွာ သာမန္ႀကြက္ေတြနဲ႔ MMP-9 အင္ဇိုင္းမပါ၀င္တဲ့ ၾကြက္ေတြကို အရက္စြဲတဲ့ အမူအက်င့္ ျဖစ္ေပၚေစဖို႔ အရက္ကိုအလို႐ွိတုိင္း ေသာက္ႏိုင္ ေအာင္ စီစဥ္ေပးထားခဲ့ပါတယ္။ ကာ လတစ္ခုၾကာၿပီး အရက္စြဲၿပီးသြားတဲ့ ေနာက္ အရက္ကိုကန္႔သတ္လုိက္ရာ MMP-9 KO အင္ဇုိင္းမပါတဲ့ ၾကြက္ေတြက အရက္ျပတ္တဲ့လကၡ ဏာေတြကို သာမန္ၾကြက္မ်ား ကဲ့သို႔ ခံစားရေပမယ့္ အရက္ရ႐ွိဖို႔ သိပ္ၿပီး စိတ္အားထက္သန္မႈ မ႐ွိတာ ကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ယင္းေနာက္ သု ေတသီ ေတြက စိတ္အားထက္သန္မႈ ကို စမ္းသပ္ဖုိ႔အတြက္ ၾကြက္ေတြရဲ႕amygdala လို႔ေခၚတဲ့ ဦးေႏွာက္ထဲ က စိတ္ခံစားမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ဗဟိုမွာ MMP-9 အင္ဇိုင္းကို ျပန္ လည္ထည့္ေပးခဲ့ရာ အရက္စြဲတဲ့ခံစား ခ်က္လကၡဏာေတြ ျပန္လည္ေပၚ လြင္လာတာ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။

 စိတ္ ၀င္စားဖို႔ေကာင္းတဲ့ ေတြ႕႐ွိခ်က္က ေတာ့ လူသားအရက္စြဲေနတဲ့ သူေတြ မွာ MMP-9 ဗီဇ႐ုပ္ေျပာင္းမ်ားစြာက MMP-9 အင္ဇိုင္းထုတ္လုပ္မႈကို ပိုမ်ားေစၿပီး အရက္ကိုစြဲလန္းတဲ့ ခံ စားခ်က္ကို ပိုျဖစ္ေစတာ ေတြ႕ရပါ တယ္။ သုေတသနမွာ အရက္စြဲေန တဲ့သူ ၁၆၇ ဦးနဲ႔ သာမန္အမ်ိဳးသား ၁၉၉ ဦး ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ေဆးကုသ ရာမွာ သံုးတဲ့ အရက္စြဲမႈအေျခအေန သတ္မွတ္ခ်က္ကုိ အသံုးျပဳၿပီး အမူ အက်င့္ေတြကို ဆံုးျဖတ္ခဲ့ရာ အရက္ စြဲေနတဲ့သူေတြထဲက MMP-9 ဗီဇရဲ႕ T ပံုေျပာင္းပါ၀င္တဲ့ သူေတြက C ပံု ေျပာင္းပါ၀င္တဲ့ သူေတြထက္ အ ရက္ ကိုပိုေသာက္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ယင္း ေတြ႕႐ွိခ်က္က MMP-9 ရဲ႕ အရက္ အေပၚ စြဲလန္းမႈအခန္းက႑ကို ပိုၿပီးေပၚလြင္ေစခဲ့ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ သုေတသနေတြမွာေတာ့ MMP-9 က အစားစားလိုစိတ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ မွတ္ဥာဏ္ကို လံႈ႕ေဆာ္ ေပးတယ္လို႔ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ရလဒ္ေတြအရ ႀကြက္ေတြမွာ MMP-9 အင္ဇိုင္း မပါျခင္းက အရက္ေၾကာင့္ amygdala ေပၚမွာ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ေလ်ာ့နည္း ေစတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါ တယ္။ ယင္းေတြ႕႐ွိမႈက MMP-9 ကို အရက္စြဲတာကို ကုသရာမွာသံုးတဲ့ ေဆးအျဖစ္ ထုတ္လုပ္ရာမွာ ကူညီီ ႏိုင္မယ္လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။

ဖိုးေသာၾကာ